ارکستر سمفونیک تهران خاطره نوازی کرد؛ از والس دانوب تا خلیج فارس

به گزارش خبرنگار مهر، ارکستر سمفونیک تهران شامگاه 27 فروردین به رهبری نصیر حیدریان در تالار وحدت روی صحنه رفت تا کنسرت «رنگ واره ها» را رقم بزند.

اجرای برنامه و رپرتوارهای این کنسرت یک ساعت و نیم به طول انجامید و وقت استراحتی نیز در میانه اجرا برای نوازندگان و رهبر ارکستر در نظر گرفته شده بود.

سه قطعه ابتدایی که ارکستر سمفونیک تهران اجرا کرد، قطعه مشهور «خفاش»، «آنا پولکا» و «شاهزاده کولی» اثر یوهان اشتراوس پسر است که شور و هیجانی نیز در سالن ایجاد کرد. یوهان اشتراوس پسر در قرن 19 به شهرتی بیش از پدرش دست پیدا کرد و به یکی از محبوب ترین آهنگسازان والس در دوران خود تبدیل شد. وی همچنین در یکی از سفرهای ناصرالدین شاه قاجار به اروپا، مارشی به نام مارش ایرانی ساخت که امروزه از آثار معروف وی به شمار می رود.

شب گذشته این قطعات خاطره انگیز اشتراوس اجرا شد که خاطره موسیقی و فیلم های کلاسیک را تداعی می کرد، همچنان که بر اساس قطعه «خفاش»، نمایشی کمدی موزیکال اولین بار در 5 آوریل 1874 در خانه نمایش وین به روی صحنه رفت و از آن زمان تاکنون به طور منظم و مداوم به اجرا درآمده است. لیبرتوی این اثر فکاهی توسط کارل هافنر و ریچارد گنی نوشته شده است.

از دیگر اپرت های مشهور یوهان اشتراوس پسر، «بارون کولی» یا «شاهزاده کولی» است که شب گذشته، نصیر حیدریان آن را رهبری کرد و به زیبایی اجرا شد. «بارون کولی» یک اپرت در سه پرده از یوهان اشتراوس پسر است که در 24 اکتبر 1885 در تئاتر وین به نمایش درآمد. لیبرتو آلمانی آن توسط ایگناز شنیتزر بر اساس داستان منتشرنشده ای اثر مور جوکای است. «شاهزاده کولی» در حالی که یک اپرت بود، انحرافی از آثار کمیک و سبک تر قبلی اشتراوس بود. نمایش لحن های جدی تر هم از نظر موسیقی و هم از نظر نمایشی در چیزی که موسیقی شناس اندرو لمب آن را «گامی در تلاش اشتراوس برای آهنگسازی یک اپرای واقعی» توصیف می کند. این اپرت موفقیت زیادی در سطح بین المللی داشته است، همچنان که یکی از سه اثر برتر صحنه اشتراوس، محسوب می شود.

اما «دانوب آبی» نیز قطعه ای دیگر از یوهان اشتراوس جونیور بود که در شب «رنگ واره ها» بعد از اورتور «رزا مونده» اثر فرانس شوبرت اجرا شد. «دانوب آبی زیبا» عنوان والسی از این آهنگساز اتریشی است که در سال 1866 ساخته است و از دیگر آثار معروف این آهنگساز به شمار می رود.

قطعه بعدی که توسط ارکستر سمفونیک تهران اجرا شد، قطعه «خلیج فارس» بود؛ این قطعه اثری موسیقایی است که شروع قطعه برگرفته از وقایع پس از انقلاب اسلامی و پیش از آغاز جنگ تحمیلی است. این اثر را می توان به پرواز یک مرغ دریایی بر فراز آب های نیلگون خلیج فارس تشبیه کرد؛ پرنده ای که ناظر بر تمامی رخدادهای تلخ و شیرین در این منطقه تاریخی و استراتژیک بوده است. این قطعه با فضایی آرام، ملایم و روح نواز آغاز شد که تداعی گر روزهایی سرشار از امید، آرامش و نشاط در فضای پس از پیروزی انقلاب است اما این فضا به تدریج، با بهره گیری از فضاسازی دراماتیک و تنالیته های خاص موسیقایی، به آغاز جنگ تحمیلی و حمله رژیم بعث عراق ختم می شود. پس از این مقطع تاریک، قطعه با حال و هوایی حماسی، به دوران مقاومت، ایثار و در نهایت بازسازی و تلاش برای ساختن آینده ای روشن تر می رسد.

به گفته مهدی کلانتری آهنگساز این قطعه، «خلیج فارس» با بهره گیری از تمامی ظرفیت های ارکستر سمفونیک و فرمی آزاد، اثری پویا و زنده است که این قابلیت را دارد تا بخش های دیگری نیز به آن افزوده شود. هدف من از خلق این قطعه، تنها یک تجربه موسیقایی نیست؛ بلکه تلاشی است برای زنده نگه داشتن خاطره مقاومت، ایستادگی و همدلی مردمی که در سخت ترین شرایط، امید خود را از دست ندادند.

«فانتزی والتس» از میخائیل گلینکا قطعه بعدی بود که در اجرای شب گذشته نواخته شد؛ این قطعه ششم اسفندماه سال گذشته در قالب کنسرت ارکستر مجلسی نوین سازمان فیلارمونیک سنت پیترزبورگ روسیه به همراهی ارکستر سمفونیک تهران با رهبری یاروسلاو زابویارکین در تالار وحدت نیز اجرا شده بود. مشخصه آثار میخائیل گلینکا، تنوع و غنای ریتمیک، کروماتیسم نیمه شرقی و وضوح بافت های ارکستری است و همین مشخصه موجد نوعی صدای روسی شد که به نسل های بعد نیز الهام بخشید و در این اثر نیز چنین فضایی را برای مخاطبان در تالار وحدت ایجاد کرد.

قطعه موسیقی «پاوانه» اثر گابریل فوره اهنگساز فرانسوی است که در سال 1887 نوشته شده است؛ پاوان رقص اشرافی کُندی بود که بیشتر در سده های 16 تا 17 میلادی (دوره رنسانس) در آغاز مراسم ها اجرا می شد. این قطعه که در اصل یک قطعه پیانویی است اما بیشتر به عنوان نسخه ارکستری شناخته می شود. پاوان، دارای ریتمی بر گرفته از رقص عاشقانه و آهسته اسپانیایی در صفوف منظم به همین نام است. این قطعه شب گذشته در ارکستر سمفونیک تهران با همراهی سازهای زهی و یک جفت از هر فلوت، ابوا، کلارینت، باسون و هورن اجرا شد.

در بخش پایانی کنسرت نیز، ارکستر سمفونیک تهران رپرتوار «رقص های محلی رومانی» اثر بلا بارتوک را اجرا کرد که مخاطبان را به وجد آورد. بلا بارتوک از آهنگسازان پیشگام در موسیقی مدرن است که به دلیل توجه و جمع آوری موسیقی محلی کشورهای اروپای شرقی، از بنیانگذاران موسیقی شناسی قومی نیز به شمار می رود. بارتوک با الهام از موسیقی محلی، به ویژه موسیقی مجارستان، فرم های تنال نوینی را ابداع کرد.

نوازندگان ویولن یک عبارت بودند از: محمدرضا کریمی (کنسرت مایستر)، فرزاد صیدی، احسان شامی، عرفان شریف زاده، فرمهر حسن بیگلو، سینا صالحی، هورام ترابی، حسن ملکی، فرید ذاکری، درسا میناسازی، سجاد صالح آبادی، سارا قاسمی، سینا افتخارنیا، پارسا معین و کارین علی محمدی.

نوازندگان ویولن سل عبارتن بودند از: مجید اسماعیلی، ماکان خوبی نژاد بهرنگ معتمدی زهرا کتابی هلیا بورکریمی روژان فلاح بردبار هستی علیزاده و امین چراغیان.

نوازندگان کنترباس عبارت بودند از: مهدی کلانتری، پروانه انارکی، محمدرضا جبار، آوا پویا کاشانی، کوروش ملکی، نازنین احمدی و ستاره ناموری راد.

نوازندگان ویولن دو عبارت بودند از: مونیکا لران، مهوش عسکری، پیمان شامی، عرفان وکیلی، سارا بیرام زادگان، موزان میرزایی، علیرضا گلستانه، ملیکا زاده محمدی، حمید خدایی، فرناز زندیه، عرفان جاویدنیا و امیر مهزیار قاسمی.

نوازندگان فلوت عبارت بودند از: ماه سیما فلاحی و غزاله میرزازاده.

نوازنده پیکولو نیز فراز فراست پور بود.

نوازندگان ابوا شامل آرین قیطاسی و نازنین احمدزاده و مینلی دانلیان و پگاه ولی خانی نوازندگان کلارینت بودند.

نوازندگان ویولا عبارت بودند از: امین زمان خان، پژمان اختیاری، آتنا زنگنه، زهرا عبدالله زاده، مسعود پوربخت، آریان زمانی، روشا گواهی، مهدی منادی و فرگل ساکت.

علیرضا متوسلی داراب و فرشاد محمدی نیز نوازندگان فاگوت بودند.

همچنین، فاطمه یوسفی نژاد، هومان باقی، نرگس تقی پور، روژینا صادقی، ریحانه رفیعی و پارمیدا بهادران نوازندگان هورن بودند.

نوازندگان ترومیت نیز علی ضرابی و کامیار ماندگاریان، نوازندگان ترومبون، سپهر عباسی و آرین خدایار و نوازنده ترمبون باس، رامین براتی بودند.

ساز توبا را نیز بابک میردادیان و ساز تیمپانی را محمدرضا پناهی نژاد می نواخت.

گروه پرکاشن نیز متشکل از ماهان ببری، عرفان فرشی زاده و مهیار منتظم صدیق بود. ساز هارب (چنگ» را دیبا والی و پیانو را آرمان فتاحی نواختند.